Prosodie

Prosodie is de combinatie van het ritme, de klemtoon en de intonatie. En is daarmee belangrijk voor de overdracht van een boodschap. Muziek beoogt veelal sfeer en emotie uit te drukken. Lezen op muziek brengt tekst, gesproken taal, prosodie en muziek samen.

De mens heeft door gebruikmaking van klanken een complex communicatiesysteem ontwikkelt. Onze hersenen zijn in staat klanken in een gewenste volgorde middels de stem voort te brengen en eveneens om betekenis te geven aan klanken van anderen, die ze via het gehoor ontvangen. Daarbij zijn we in staat klanken om te zetten in tekens en die tekens weer om te zetten in klanken.

Muziek is de schikking en combinatie van klanken, ritme, dynamiek en toonhoogtes van de stem of een instrument om schoonheid van vorm dan wel uitdrukking van emotie te bereiken. Muziek kan vrolijk stemmen, verdrietig maken, angstig maken, moedig maken, rustig maken of juist onrust bezorgen.

Prosodie is belangrijk voor de overdracht van een boodschap. Ritme, klemtoon (dynamiek), intonatie (toonhoogte) zijn nodig om de boodschap over te brengen. Wat je zegt is evenzo belangrijk als hoe je het zegt.

Wanneer iemand op sarcastische wijze zegt: “Jij bent lekker bezig” ervaren we dit niet als positief.

Wanneer prosodie overeenkomt met wat je zegt versterkt dit juist de woorden. Wanneer: “Jij bent lekker bezig” stimulerend en positief gezegd wordt zal dat de ontvanger een goed gevoel bezorgen.

Bij lezen werkt dat op dezelfde manier. Wanneer de tekst overeenkomt met de klanken die je er in je hoofd zelf aan toevoegt komt de tekst beter over. Dan kun je je beter inleven in de tekst. Dan beklijft de tekst beter en haal je meer uit de tekst. Ook die informatie die je tussen de regels door leest.

Wanneer je externe muziek toevoegt aan taal helpt die muziek bij het overbrengen van emotie en sfeer. Wanneer je externe muziek toevoegt aan een gesproken verhaal versterkt die muziek de emotie en de sfeer van de tekst. En als externe muziek en de muziek van de stem samenkomen kan er iets moois gebeuren. Je kunt meegevoerd worden door het verhaal. Je ervaart de emotie, je leeft je in en je beeld je in. Er kan een wereld voor je opengaan. Je kunt ervaren hoe het is om op te gaan in een verhaal. Je ondergaat leesbeleving.

Muziek is daarom bij uitstek geschikt om extra emotie aan een verhaal toe te voegen zodat je je beter kunt inleven in de beschreven situatie. Je beter in kunnen leven leidt tot meer begrip. Meer begrip van wat je leest zorgt voor meer leesbeleving. Meer leesbeleving leidt tot meer plezier in lezen.

Voorlezen leert hoe je tekst omzet in gesproken taal. Prosodie is belangrijk voor de overdracht van een boodschap. Muziek beoogt veelal sfeer en emotie uit te drukken. Lezen op muziek brengt tekst, gesproken taal, prosodie en muziek samen.

Het volgende artikel “Lezen op Muziek” vertelt daar meer over.

Geschreven door Jurriaan Klomp

Componist Auditieve Leermiddelen.